Grote uitdagingen in Rivierenland
Droogte, droogte en droogte, dat zijn grote uitdagingen in het Rivierengebied rondom Tiel. Maandag 5 juni spraken rijksmedewerkers met betrokken partijen van de Regio Deal FruitDelta Rivierenland.
Energie en waterbeschikbaarheid, twee grote opgaven
Het rivierengebied, bekend van de fruitteelt, kan worden bestempeld als kwetsbaar voor klimaatverandering, met droogteproblemen ondanks rivieren als de Waal, de Maas en Neder-Rijn. Na opnieuw een extreme zomer in 2022 met zeer lage rivierstanden, lange perioden met gebrek aan neerslag en hoge temperaturen zien we dat ook in deze regio problemen ontstaan. Het wateraanbod neemt af maar de watervraag neemt toe door land- en tuinbouw, drinkwatervoorziening, de vraag naar water in bebouwde kernen en aandacht voor natuur en biodiversiteit.
Ook de energietransitie is een forse opgave in Rivierenland. Er zijn zeer weinig grote warmtebronnen. Als de bronnen die wél ruimschoots in de regio aanwezig zijn, zon en water, goed worden benut voorkomt dit onnodig veel elektriciteitsverbruik voor de warmtevoorziening in Rivierenland. Maar het benutten van deze warmtepotentie in onze vele kleine kernen is uitdagend en vraagt om nieuwe organisatievormen met inwoners en overheden.
In gesprek over dilemma’s rondom water en ruimtelijke afwegingen
Een duurzaam en klimaatrobuust Rivierenland vraagt om een integrale aanpak van opgaven en een gedeelde ruimtelijke afweging door alle betrokken regionale partijen en de rijksoverheid. Belangrijk hierbij is de uitwerking van water en bodem sturend. Vanuit de programmalijn Samen van deze Regio Deal wordt hier stevig aan gewerkt. Daarover werd tijdens het werkbezoek uitvoerig gesproken met de burgemeester van Culemborg, het waterschap Rivierenland, de gebiedsmanager provincie Gelderland, de voorzitter gebiedscoöperatie Rivierenland, de secretaris van Regio Rivierenland en leden van het RES-team FruitDelta Rivierenland (RES staat voor Regionale Energie Strategie).
De volgende vragen stonden daarbij centraal: Hoe kunnen regio en Rijk samen een verdere versnelling creëren en doorbraak forceren? Welke dilemma’s zijn er qua ruimtelijke ordening, hoe verhoudt dat zich tot de toekomst van de fruitteelt? De verschillende opgaven schuren, hoe pakken we dat aan? En hoe creëren we ruimte voor experimenten voor innovatie en regelruimte bij het gebruik van het water?
Veldbezoek aan de Linge
Bij het veldbezoek aan de oever van de Linge werd dieper ingegaan op de werking van het watersysteem, de klimaat kwetsbaarheden en de economische belangen in de regio. Medewerkers van het waterschap lichtten daarbij de uitdagingen toe in het gebied de Tielerwaard. Vanuit de programmalijn Delta van deze Regio Deal wordt gewerkt aan de opgaven rondom waterbeschikbaarheid.
Aansluitend werd het Regio Deal Project Aquathermie toegelicht door Leon Piepers van het RES-team FruitDelta Rivierenland. Met drie pilots, waaronder Enspijk, wordt ervaring opgedaan met verschillende technieken. In Enspijk zijn bewoners zelf een initiatief gestart, met steun van gemeente West Betuwe en de Regiodeal FruitDelta Rivierenland. De coöperatie duurzame warmte Enspijk richt zich op aquathermie, waarbij warmte uit de Linge wordt benut.